35. Fonte Santa i Santuario de Escravitude

Kilka kilometrów za Padrón szlak pielgrzymkowy z głównej drogi wchodzi na kamienny taras przed ogromnym, jak na niewielką wieś, kościołem -  Santuario de Escravitude. Tytuł „Escravitude” zwykle jest tłumaczony na język polski jako Niewolników, chociaż nazwa sanktuarium nie wywodzi się od określenia ludzi wziętych do niewoli, lecz zniewolonych różnego rodzaju chorobami lub nieszczęściami. 

Surowa, prosta bryła kościoła i wnętrze nieociekające złotem, nie ściąga tutaj tłumów turystów, ale wędrującym po Camino portugues już z daleka przyciąga wzrok i zaciekawia. Jego niezwykła historia dodaje jeszcze tajemniczości i zachęca do chwili zadumy.

Kościół został wybudowany wiele wieków później niż inne galicyjskie świątynie budowane zwykle od początku średniowiecza. Pierwsze prace w tym miejscu rozpoczęły się w XVI wieku, kiedy obudowano istniejące źródło, z którego okoliczni mieszkańcy czerpali wodę. W 1582 roku proboszcz tutejszej parafii Santa María das Cruces umieścił w obudowie kamienną figurę Dziewicy (Virgen) z Dzieciątkiem Jezus, jako dziękczynienie za uratowanie od śmierci i uzdrowienie. W 1732 roku źródło zostało uznane za cudowne i nazwane „Fonte Santa”, po kolejnym dokonanym tutaj uzdrowieniu z ciężkiej choroby. Kościół nad świętym źródłem, zbudowano, jako wotum za doznane łaski, w latach 1743-1750. 

Dwa duże obrazy olejne w zwykłych drewnianych ramach zawieszone w prezbiterium po obu stronach ołtarza przypominają te wydarzenia, które przyczyniły się do powstania sanktuarium Matki Bożej Zniewolonych – Santuario Nosa Señora da Escravitude. 

Pierwszy obraz ilustruje wydarzenie z 1582 roku, kiedy proboszcz z parafii Santa Maria de Cruces był bliski śmierci, zmiażdżony przez upadający podczas burzy wielki kasztan i nikt nie był już w stanie mu pomóc, ale dzięki jego gorliwym i błagalnym modlitwom Matka Boża uratowała go przed śmiercią, a rany przemywane wodą z pobliskiego źródła szybko goiły się.  Z wdzięczności proboszcz poprosił o wykonanie kamiennego wizerunku Matki Boskiej i umieścił go nad źródłem. Mieszkańcy uznali wodę z źródła za cudowną i przy każdej okazji nabierali ja do domu, traktując jako pomocną w chorobach i dolegliwościach. 

Drugi obraz przedstawia późniejsze wydarzenie, które miało miejsce w 1732 roku. Chory na puchliznę rolnik z wioski O Salnés szedł na leczenie do szpitala w Santiago de Compstela. Ostatkiem sił dotarł do źródła pod figurą Matki Bożej, ugasił pragnienie i klęcząc pod figurą modlił się o uzdrowienie. Nie miał jednak już siły na dalszą wędrówkę, więc matka z córką zawiozły go dalej wozem. Powrócił jednak po trzech dniach, a choroba, która go zniewoliła, ustąpiła bez leczenia. Kiedy zobaczył, że został uzdrowiony, mężczyzna wykrzyknął:

„Grazas, Virxe, que me libraches da escravitude do meu mal” (Dzięki, Dziewico, za uwolnienie mnie z niewoli mojej dolegliwości).

Wyleczony sprzedał wóz i dwa woły, a pieniądze ofiarował na rozpoczęcie budowy kaplicy, który ma stać się domem Matki Boskiej Zniewolonych. To wydarzenie zaczęło przyciągać wielu pielgrzymów, którzy chcieli zostać uzdrowieni i dokonywali wielu darowizn na budowę większego sanktuarium. 

Z tych składek wybudowano kaplicę, gdzie złożono figurę Matki Bożej, nazywanej od tego czasu po galicyjsku Nosa Señora da Escravitude. Później zbudowano obecny kościół, dzięki funduszom wzbogaconych w Ameryce galicyjskich imigrantów, przed którym nadal płynie źródlana woda. Napis przy źródle nazwanym Fuente Santa brzmi:

„CHARTAS HOC OPUS NCOEPIT ANNO 1607 PRATERE UNTIUM COMODATI, ET  CONCLUSUM VIDIMUS, ANNO DOMINI 1750”.  Dokumentujemy, że dzieło to rozpoczęło się w roku 1607 dzięki płacącym i pomagającym, i zobaczyliśmy ją ukończoną w roku pańskim 1750. 

Na fasadzie umieszczona została kamienna figura Matki Bożej Zniewolonych, patronki sanktuarium, a figurę Matki Bożej z obudowy źródła przeniesiono do wnętrza kościoła. Budowa kościoła w tym kształcie jaki jest obecnie zakończyła się dopiero w 1885 roku, dzięki sfinansowaniu przez bogatego Galicyjczyka w Ameryce, schodów i tarasu oraz dobudowy drugiej symetrycznej wieży do tej, którą świątynia posiadała już w 1750 roku.

Raz w roku panujący tutaj spokój burzy tłum ludzi. 8 września do sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Zniewolonych - A Nosa Señora da Escravitude z okolicznych wiosek przychodzą pielgrzymi, by oddać pokłon i dziękczynienie swoje patronce, a po uroczystej mszy z procesją wokół kościoła zakończyć odbytą romerię tradycyjną fiestą.