31. Nie śpiesz się, bo tutaj Bóg stworzył piękno

„Można wędrować do jakiegoś odległego sanktuarium przez wiele tygodni i miesięcy, a mimo to nie być pielgrzymem. Wędrówka pielgrzymim szlakiem, noszenie odznaki pielgrzymkowej i noclegi w schroniskach dla pielgrzymów nie czynią z wędrowca pielgrzyma. Pielgrzymka jest raczej postawą niż działaniem. Jeśli chcesz tylko poćwiczyć, albo szukasz odmiany czy ruchu, który pozwoli ci nabrać kondycji lub zrobić wrażenie na przyjaciołach, być może więcej szczęścia da ci przemierzanie kilometrów na stacjonarnym rowerku na siłowni w miłym towarzystwie. Pielgrzymka jest świadomym aktem poszukiwania żywej obecności Bożej. Jak mówiono w wiekach średnich: Jeśli nie podróżujesz z Bogiem, którego szukasz, to nie odnajdziesz Go na końcu podróży”.

                                   Jim Forest „Pielgrzymowanie jako droga przez życie”

Gdzie spotkać Boga, aby z Nim wędrować, czy tylko we wnętrzu nawiedzanych kościołów i kaplic, modlitwie odmawianej w rytm kroków wędrowca? A może też w ciszy natury stworzonej przez Boga, z dala od ruchliwych, pełnych zgiełku i hałasu, ucywilizowanych i skomercjalizowanych dróg?  Rozejrzyj się dookoła i popatrz na dzieło Stworzyciela tego świata.

A potem Bóg rzekł: „Niech zbiorą się wody spod nieba w jedno miejsce i niech ukaże się powierzchnia sucha!”. A gdy tak się stało, Bóg nazwał tę suchą powierzchnię ziemią, a zbiorowisko wód nazwał morzem. Bóg widząc, ze było dobre, rzekł: „Niech ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona”. I stało się tak. Ziemia wydała rośliny zielone: trawę dającą nasienie według swojego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których było nasienie według ich gatunków. A Bóg widział, że były dobre.

                                                                                  Księga Rodzaju 1.9

Kiedy wędrujesz swoją wybraną drogą z jednego do następnego miejsca noclegu, wypatrując żółtych strzałek i muszli, zastanów się czy musisz się tak spieszyć. Może zwolnić, zmienić utartą przez tysiące pielgrzymów trasę, by znaleźć miejsce, oraz czas, na refleksję i kontemplację tego co stworzył Bóg, a człowiek jeszcze nie zniszczył. Więc…

Nie ma dróg w moim życiu, Panie;
zaledwie ścieżki,
które dziś wydeptuję, a jutro ich nie ma.
Żyję w wieku dróg;
Dróg krzyżujących się i równoległych.
Żyję na rozstajach,
a mój kompas
nie wskazuje północy.
Biegnę zmęczony, do mety,
a pył drogi
z każdym krokiem przywiera do stóp
niczym ciemność nocy.
Biegnę, pędzę, galopuję,
po omacku szukam śladów ,
idę po odciskach stóp i pytam sam siebie:
Dokąd wiedzie ta droga?
Czy Ty nakreślasz drogę w moim życiu?
Która z tych dróg jest moja?
Jeśli dostałem ją od Ciebie,
to znaczy, ze do mnie należy.
Dokąd mnie prowadzi?
Jeżeli to Ty ją nakreśliłeś,
chcę wiedzieć, gdzie jest meta.
Panie, szukam Twojej drogi (tylko jednej),
ufam Twemu słowu.
Daj mi siłę i wytrwałość w każdym kroku,
żeby móc iść z Tobą.
Szukam teraz drogi, Panie.
Ty który jesteś moją drogą,
zaświeć zielone światło w moim życiu,
bo przecież wzywasz mnie
do wydeptania nowej drogi.

                        Anonim – przekład z hiszpańskiego Katarzyna Jachimska-Małkiewicz

                      Modlitwy Pielgrzyma Pomocne w drodze nie tylko do Santiago de Compostela

Etap Camino Portuges z Pontevedra do Caldas de Reis nie jest długi i męczący, to tylko 21 kilometrów doliną między niewysokimi wzgórzami, po prawie płaskim terenie. Po kilkunastu kilometrach wędrówki szlak doprowadza do ruchliwej szosy nr 550 i dalej wiedzie już przez coraz bardziej zurbanizowane tereny gminy Barro. 

Camno Portugues, etap Pontevedra - Caldas de Reis. 1 - Parque naturaleza do Rio Barosa, 2 - Ruta da Auga y Freveza de Segade

Niecałe 400 m na prawo od tego miejsca, znajduje się, niewidoczne z drogi, niezwykle urokliwe miejsce (których nie brak w Galicji, ale szlaki Camino zwykle je omijają) o nazwie Parque da natureza do Rio Barosa. Woda, kamienie i roślinność tworzą tu wyjątkową harmonię natury stworzonej przez Boga z twórczym dziełem człowieka.

Parque naturaleza do Rio Barosa, 

Parque da natureza do Rio Barosa

W tym miejscu rzeka Rio Barosa tworzy szereg kaskad – fervenzas o łącznej wysokości 60 m, wzdłuż których pobudowane zostały kamienne budynki młynów wodnych.  Pierwsze młyny powstały tutaj już w średniowieczu, mieliły zboże dla klasztoru San Martín Pinario w Santiago de Compostela.  Zachowane do dzisiaj budowle pochodzą z XVIII i XIX wieku, a mielono w nich głównie ziarna kukurydzy.

Siedemnaście młynów wodnych „canle” (kanałowych) rozmieszczonych wzdłuż fervenzas tworzy unikalny zespół ułożonych kaskadowo budynków w dwóch grupach: Muiños de Abaixo (Dolne) i Muiños de Arriba (Górne). Budowane jeden powyżej drugiego, pozwalały skorzystać ze wspólnych kanałów wodnych – as levada. Większość budynków jest dwukondygnacyjna i ma unikalną konstrukcję rotoru z pionową osią obrotu z poziomym kołem łopatkowym na dolnym końcu wału znajdującym się w dolnej kondygnacji i z osadzonym na jej górnym końcu kamiennym kołem młyńskim na drugiej kondygnacji.

Wzdłuż kaskad i młynów prowadzi okrężna ścieżka spacerowa mająca długość około 600 metrów. Pierwszy odcinek szlaku biegnie w lewo od Muiños de Abaixo, pod górę, wzdłuż kaskad do Muiños de Arriba i do mostu San Breixo, za którym, kilkadziesiąt metrów w górę rzeki, jest Muiño de Valerio, adaptowany na restaurację.. Od mostu ścieżka schodzi w dół drugą stroną kaskad wzdłuż odrestaurowanych dolnych młynów i kończy się u podnóża wodospadów, przy budynku zaadaptowanego na stylowy bar "Muiñada Barosa".

Przejście tej trasy, z obowiązkowymi postojami, zajmuje około pół godziny. Na mapie znajdującej się przy wejściu do Parque da natureza do Rio Barosa pokazana została również dłuższa droga okrężna wzdłuż rzeki, dochodząca do położonego wyżej drugiego mostu Ponte de Bua.

Do szlaku Camino Portugues można wrócić lokalną drogą skracając trochę odległość, jaka pozostała do przejścia do Caldas de Reis, w którym wędrówka z Pontevedra kończy się zwykle przed 14 godziną, a popołudnie jest długie. Miasteczko jest niewielkie, ma kilka ciekawych miejsc do zobaczenia, ale największą atrakcją, dającą również możliwość wyciszenia i kontemplacji, podobnie jak wcześniejszy Parque da natureza do Rio Barosa, jest spacer przez Park będący Ogrodem Botanicznym, aleję dębową – Carballeira i ścieżką wzdłuż Rio Umia do wodospadów – Fervenza de Segade i rzymskiego kamiennego mostu Ponte a Baxe nad tą rzeką.

Parque – Jardín Botánico de Caldas de Reis

Wędrówka, a raczej spokojny dwukilometrowy spacer do Fervenza de Segade i Ponte a Baxe rozpoczyna się od gaju palmowego przy kościele świętego Tomasza, skąd prowadzi główna aleja spacerowa do założonego w XIX wieku parku będącego obecnie Ogrodem Botanicznym, uważanym za jeden z najciekawszych kompleksów dendrologicznych w prowincji Galicja.

Park posiada kolekcję drzew, zidentyfikowanych i zarejestrowanych zgodnie z kryteriami i metodami naukowymi. Składa się z ponad stu odmian z grupy rzadkich gatunków drzew rosnących w Galicji takich jak: wawrzyn, orzech włoski, orzech laskowy i głóg, oraz importowanych z innych kontynentów, między innymi cedr libański, topole tulipanowe, magnolie wielkokwiatowe, balsam peruwiański. Na uwagę zasługuje kolekcja Camellias, z dwoma starymi okazami Camelia japonica Mathotiana Alba.

Kilka ustawionych w parku pomników upamiętnia ludzi zasłużonych dla Caldas de Reis. Nie zapomniano też o tym, który obecnie przysparza sławę temu miastu i w centralnej części umieszczona została fontanna z pomnikiem świętego Jakuba Pielgrzyma – Etatua de Santiago Peregrino, a na nadrzecznej promenadzie postawiono, a raczej położono, współczesną rzeźbę o nazwie Responser peregrina – łoże pielgrzyma.

Po rewitalizacji wykonanej na początku XXI wieku park otrzymał nagrodę Grand Area Award 2012 przyznawaną przez Oficjalne Kolegium Architektów Galicji.

Carballeira

Do parku przylega dębowy gaj składający się z ponad 200 stuletnich dębów (carballos) o różnej wielkości i różnej morfologii, ułożonych rzędami nad brzegiem rzeki Umii i wymienionych w Galicyjskim Katalogu Wybitnych Drzew. Oprócz ponad 200 dębów, od których pochodzi nazwa tej przestrzeni, znajdziemy również wiele innych, egzotycznych gatunków drzew, jak jodła Cochinchina lub araucaria angustifolia.

Ruta da Auga y Fervenza de Segade

Pomiędzy szpalerami drzew w Carballeira zaczyna się, wykonana w 2007 roku, ścieżka o nazwie Rota da Auga – Paseo Fluvial do Umia (Droga Wody) prowadząca brzegiem rzeki do wodospadu Segade  i położnego powyżej rzymskiego kamiennego mostu – Ponte a Baxe.  

Po kilkuset metrach ścieżka doprowadza do drewnianego mostu – Pasarela peatonal de Segade, którym można przejść na drugą stronę rzeki i wrócić na Rota da Auga znajdującą się 100 metrów dalej nad rozlewiskiem rzeki kamienną kładką – Pontella de Segade. 

Dalej ścieżka, nazwana tutaj Camińo dos Muńos, wprowadza w coraz węższą dolinę, w której nad brzegiem rzeki zachowały się dawne młyny wodne, adaptowane współcześnie na domy weekendowe. Tutaj znajduje się też seria niewielkich kaskad z naturalnymi kamiennymi basenami. 

Polna droga doprowadza do ruin starej elektrowni wodnej – Fábrica da Luz, zbudowanej w 1900 roku i dostarczającej elektryczność całemu regionowi do połowy XX wieku. Z tarasu widokowego, położonego obok, rozpościera się widok na trzydziestometrowej wysokości wodne kaskady – Fervenza de Segade z naturalnymi basenami, co czyni to miejsce doskonałym do spędzania wolnego czasu i kąpieli podczas dobrej pogody.

Podchodząca dalej pod górę ścieżka dochodzi do jednołukowego kamiennego rzymskiego mostu A Baxe, zbudowanego w I wieku naszej ery, przez który przechodziła rzymska Via XIX z Tude (dzisiejszego Tui) do Aqguis Celenis (Caldas de Reis). Pozostałości tej drogi są nadal widoczne na drodze prowadzącej przez ten teren. Most ten został gruntownie przebudowany w 1729 roku przez miejscowego proboszcza. Upamiętnia to data na krzyżu, który znajdował się u podnóża mostu w czasie jego przebudowy, a następnie został przeniesiony do atrium kościoła w wiosce San Andrés de Cesar.

Od mostu do Caldas de Reis można wrócić tą samą drogą, lub mając trochę więcej czasu, przejść ścieżkami i leśnymi drogami drugą stroną rzeki i później przez Pontella de Segade lub Pasarela peatonal de Segade wejść z powrotem do Carballeira i Parku Botanicznego.