Wygląd wybrzeża
Atlantyku na północ od granicy portugalsko – hiszpańskiej, w prowincji
autonomicznej Galicji zmienia swoje oblicze. Znikają portugalskie długie
piaszczyste plaże, wybrzeże staje się skaliste, niebezpieczne. Między A Guarda
i Baiona nie ma dużych miejscowości letniskowych, a wielu mieszkańców nadbrzeżnych
wiosek i miasteczek utrzymuje się wykonując zawody nierozerwalnie związane z
tym trudno dostępnym brzegiem oceanu. Ich pracę a także jej efekty można
zaobserwować wędrując szlakiem Camino Portugues da Costa. Profesje ludzi
zamieszkujących ten obszar,, w zależności od prac, jakie wykonują,, nazywa się cetáreiros
, gameleiros, lub percebeiros.
Cetáreiros to poławiacze
i hodowcy homarów, langust i krabów. O nich, oraz o tym, co jest efektem ich
pracy, jest pierwsza z trzech opowieści o ludziach z galicyjskiego wybrzeża
oceanu.
Tutejsi żeglarze – gameleiros
od niepamiętnych czasów skupiali swoje wysiłki na zdobywaniu najróżniejszych
gatunków ryb na pełnym oceanie i przy wybrzeżu, pływając niewielkimi łodziami
zwanymi gamela, których kształt i konstrukcja, znane od kilku tysięcy lat od
czasu, kiedy zamieszkiwały tutaj plemiona celtyckie, pozwalają na cumowanie
przy skalistych brzegach. Nie doceniali jakości i znaczenia gospodarczego
skorupiaków żyjących w tym wodnym obszarze, a zatem ich wykorzystanie i
znaczenie gospodarcze było praktycznie zerowe. Dopiero w drugiej połowie XIX
wieku wraz z napływem gości z zagranicy, głównie z Anglii, w odpowiedzi na
zapotrzebowanie dla rozwijającej się gastronomii, rozpoczęto zbieranie i
hodowlę tych zwierząt nazwanych z czasem „owocami morza”. Szybko powstała nowa
profesja – cetáreiros, a A Guarda zyskała wyjątkowy prestiż poprzez hodowane
tutaj wysokiej jakości langust, homarów i kraby, zyskując w niedługim czasie nazwę
Stolicy Homarów i stając się światową mekką dla ich smakoszy spotykających się
każdego roku na Festa da Langosta.
Cetáreas
Rosnącego stale zapotrzebowanie na te
skorupiaki nie można było już zaspokoić tylko poprzez zbieranie ich wśród
przybrzeżnych skał, które często uniemożliwiały wzburzone wody Atlantyku,
spowodowało konieczność stworzenia możliwości ich pozyskiwania i hodowli w
bezpieczniejszych warunkach. W połowie XIX wieku pomiędzy nadbrzeżnymi skałami
zaczęto wykonywać specjalne budowle stanowiące swego rodzaju mieszkanie i
rozmnażalnię dla schwytanych lub złowionych owoców morza. Jednym z pierwszych, który wymyślił nowy sposób hodowli skorupiaków, oraz uzyskał koncesję państwową, był przedsiębiorca D. Meliton Dominguez
Leal, urodzony w 1843 r w wiosce Panxón na południe od A Guarda.
Podstawowym warunkiem dla dobrej hodowli skorupiaków było zapewnienie stałego napływu świeżej oceanicznej wody, która tutaj w rejonie A Guarda ma najlepszy skład chemiczny i poziom zasolenia. Dla budowy pomieszczeń hodowlanych, nazywanych przez ich twórcę cetáreas, wyszukiwano zagłębienia wśród granitowych skał, będące niewielkimi wodnymi basenami, łatwo dostępne z brzegu i usytuowane w strefie przypływów i odpływów wód oceanu, powodujących okresowe zalewanie wybudowanych pomieszczeń przez ich ażurowe ceglane ściany, dostarczających jednocześnie hodowanym zwierzętom naturalny pokarm.
W tak wybudowanych pomieszczeniach, hodowano langusty, homary, kraby, a nawet krewetki, a niektóre z hodowlanych pomieszczeń funkcjonowały jeszcze w latach 70-tych XX wieku, kiedy stale rosnący popyt na ten rodzaj pożywienia spowodował wprowadzenie hodowli metodami uprzemysłowionymi.
Ruta das Cetáreas
Wzdłuż
skalistego wybrzeża Atlantyku w rejonie miejscowości A Guarda istnieje
spacerowa droga o długości 4,5 kilometra, utworzona przez Stowarzyszenie
Rybaków świętej Tekli. Prowadzi ona do zachowanych
na brzegu oceanu starych cetáreas, zbudowanych na przełomie XIX i XX wieku w
celu rozmnażania i hodowli w nich morskich skorupiaków, głównie homarów i
langust, w których też przechowywano je do późniejszej sprzedaży. Trasa rozpoczyna się u podnóża Monte Santa
Tegra, gdzie znajdują się resztki murów cetárea Grelo, skąd prowadzi dalej
wzdłuż wybrzeża obok cetáreas Portiño, Redonda do cetárea Altina, ostatniej położonej
przy tej drodze.
Camino
Portugues da Costa wychodząc z A Guarda na wybrzeże łączy się z Ruta das
Cetáreas przy plaży Fedorentro i po przejściu około 1 kilometra pozwala na
obejrzenie usytuowanych obok niej dwóch obiektów: cetárea Redonda i cetárea
Altina
Cetárea Grelo
znajduje się przy promenadzie w południowej części A Guarda, poniżej kaplicy
San Caeitano. Składa się z sześciu
murowanych basenów, z których ściany dwóch usytuowanych od strony oceanu
zostały już zniszczone uderzeniami fal. Do dziś istnieje jeszcze kamienna
ścieżka, która prowadzi po skałach do cetárea, którą podczas przypływu zalewa z wielką gwałtownością woda.
Cetárea O
Portiño zlokalizowana jest w obniżeniu na skalistym cyplu na północ od
portu i Museo do Mar w A Guarda. Posiada jeden duży pięciokątny murowany basen
i obecnie nie ma bezpiecznego dojścia do niej. Na jej wysokości po drugiej
stronie ścieżki znajduje się duży współczesny budynek hodowli skorupiaków
firmy Viveros
Goyas.
Cetárea Redonda,
nazywana też Laxe de Can, znajduje się już poza A Guarda. Ma owalny kształt i
prowadzi do niej betonowa ścieżka, przy której znajduje się tablica
informacyjna. Jest najstarszą i najlepiej zachowaną ze wszystkich cetáreas. Zbudowana
została pod koniec XIX wieku i ma powierzchnię 536.50 m2. Jej grube wystające
na ocean ściany wykonane z granitowych ciosanych bloków zalewane są falami
przypływu. Wewnątrz basenu znajdują się murowane klatki w których hodowano
mniejsze skorupiaki.
Cetárea Altińa, położona
najdalej na północ, zbudowana została w 1902 roku na samym skraju skalistego wybrzeża.
Była najbardziej niebezpieczna, często zalewana wysokimi falami. Miała 1000 m2
powierzchni z kilkunastoma murowanymi zbiornikami hodowlanymi mogącymi
pomieścić ponad 20 000 homarów. Działała do 1977 roku.
Cetáreas zachowane
na wybrzeżu A Gurada są materialną pamiątką kultury rybackiej i morskiej tego
regionu. Być może do dzisiaj fale oceanu zniszczyłyby resztki tych budowli,
gdyby nie inicjatywa ich zachowania i zabezpieczenia która powstała wśród
tutejszych rybaków, licznych smakoszy Galego mariscos, czyli galicyjskich owoców
morza, oraz gości przybywających z całego świata na doroczne święto żarłoków -
Festa da Langosta, by delektować się niezwykłym smakiem największego rarytasu
tutejszej kuchni jakim jest langusta o nazwie Bogavante Galego, czyli homar galicyjski
niebiesko-czarny.
Festa da Langosta e da cociña mariñeira
Festa da Langosta to od 1991 roku coroczna impreza kulinarna, podczas którego mieszkańcy gminy A Guarda przybywającym z całego świata gościom składają swoisty hołd w postaci kilkudziesięciu potraw przyrządzonych z tutejszych skorupiaków, wśród których główne miejsce na stołach zajmuje galicyjski homar niebiesko-czarny Bogavante Galego. Trwające trzy dni kulinarne święto odbywa się na początku lipca, po zakończeniu okresu ochronnego tych zwierząt.
oraz ze słynnego galicyjskiego homara Bogavante Galego gotowanego lub z grilla, którego można też skosztować w sałatkach lub krokietach.
Potrawy serwowane są w przystępnych cenach, by wszyscy obecni mieli okazję delektować się ich wykwintnymi smakami. Do potraw podawane jest galicyjskie wino Albariño pochodzące z winnic znajdujących się w sąsiedniej gminie O Rosal. Skosztować też można typowe desery tego regionu: Tarta del Trega, słodkie kraby, ale przede wszystkim roscón de yema
Festiwal uroczyście otwiera w piątek wieczorem burmistrz A Guarda, a w sobotę od godziny 11 rano rozpoczyna się kulinarna uczta. Dniom festy towarzyszy muzyka zespołów folkowych, bluesowych i soulowych, liczne parady grup regionalnych, Targi Rzemiosła, a także zwiedzanie z przewodnikiem Museo do Mar, Castelo de Santa Cruz i Monte Santa Trega.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz